Kamboçya tarihinin kanlı bir dönemine damgasını vuran Kızıl Kmer rejiminin iki lideri ilk kez soykırımdan suçlu bulundu.
1975 ve 1979 yılları arasında iktidarı ele geçiren Kızıl Kmer rejiminin, bu kısa dönemdeki uygulamalarıyla, çoğu etnik olarak Kmer toplumundan olmak üzere iki milyona yakın insanın ölümüne sebep olduğu tahmin ediliyor.
Mahkemenin soykırımdan suçlu bulduğu 92 yaşındaki Nuon Chea, Kızıl Kmerlerin lideri Pol Pot’un yardımcısı, 87 yaşındaki Khieu Samphan ise devlet başkanıydı ve daha önce insanlığa karşı suçlardan müebbet hapse mahkum edilmişlerdi.
İki eski Kızıl Kmer lideri Birleşmiş Milletler tarafından desteklenen mahkemede, Kamboçya’da yaşayan Çam Müslümanlarına ve Vietnamlı azınlığa karşı soykırım yapmaktan hüküm giydiler. Mahkemenin bu kararıyla Kızıl Kmer rejiminin uygulamalarının uluslararası hukuktaki tanımıyla soykırım olduğu ilk kez resmen hükme bağlanmış oldu.
Daha önce insanlığa karşı suçlardan mahkum olmuş olan iki Kızıl Kmer liderine bir kez daha müebbet hapis cezası verildi.
Hakim Nil Nonn kararını Başkent Phnom Penh’deki, Kızıl Kmer rejimi kurbanlarının da dinleyici olarak katıldıkları duruşmada açıkladı.
SOYKIRIM KURBANLARININ YAKINLARI KARAR DURUŞMASINA KATILDI
İki sanık soykırım dışında zorla evlendirme, tecavüz, din ve inanç hürriyetinin ihlali gibi bir çok ek suçtan da hüküm giydiler.
SOYKIRIM HÜKMÜ NEDEN ÖNEMLİ?
Kızıl Kmerlerin işledikleri suçlardan uzun bir süredir uluslararası kamuoyunda yaygın bir şekilde “Kamboçya Soykırımı” diye söz ediliyor.
Fakat bu suçların gerçekten uluslararası hukuktaki tanımıyla soykırım kapsamına girip girmediği konusundaki tartışma da sürüyordu. Kamboçya’daki Kızıl Kmer rejimi yüzbinlerce insanın hayatını kaybettiği “ölüm tarlaları” ile hatırlanıyor. Kızıl Kmer iktidarı döneminde çok sayıda Çam Müsmülanı ve Vietnam asıllı Kamboçyalı da yaşamını yitirmişti.
Fakat Birleşmiş Milletler’in Soykırım Sözleşmesi’ndeki tanımda bir katliamın soykırım sayılabilmesi için “bir ulusal, etnik, ırksal ya da dini grubu kısmen ya da tamamen yok etme amacı” ile yapılmış olması kriterinden söz ediliyordu. Tanımla ilgili tartışma da buradan kaynaklanıyordu.
Mahkemede savcılar Kızıl Kmerlerin, yönetimleri sırasında bilhassa bu grupları kısmen ya da tamamen yok etmeye yönelik bir amaçla hareket ettiklerini kanıtlamaya çalıştılar.
Kanıtlardan biri de Pol Pot tarafından 1978 yılında yapılmış bir konuşmaydı. Pol Pot bu konuşmasında Kamboçya’da “tek bir Vietnam tohumu” dahi bulunmadığını söylüyordu. Tarihçiler de birkaç yüz bin kişilik Vietnamlı azınlığın Kızıl Kmer iktidarı sırasında öldürülerek ya da göçe zorlanarak yok edildiğini söylüyorlar.
Çam Müslümanları ise mahkemede yaptıkları tanıklıklarda, bu dönemde kitlesel katliamlara ek olarak dinlerinin ve ibadetlerinin yasaklandığını ve domuz yemeye zorlandıklarını anlattılar.
Bugün verilen soykırım hükmü bu tartışmaya net bir nokta koymayabilir ama Kızıl Kmer rejimi mağdurları açısından sembolik olarak büyük önem taşıyor.
